geneticlight: Η έννοια της Πλατείας στη Νεοελληνική πραγματικότητα

Θάταν πολύ ενδιαφέρον αν o καθένας μας προσπαθούσε να δώσει έναν ορισμό της έννοιας «πλατεία», όπως την έχει στη συνείδησή του, αλλά και το τι θα απαιτούσε από έναν τέτοιο χώρο μέσα στο δομημένο περιβάλλον. Δεν είναι αυτονόητο, ότι ειδικά στις μέρες μας και μέσα στις τόσο πυκνοκατοικημένες πόλεις μας, η πλατεία θάπρεπε να αποτελεί μιαν «ανάσα» κι ένα στοιχείο ανάπτυξης και συντήρησης πολύτιμου μικροκλίματος;

Όλοι αυτοί οι ανεγκέφαλοι που μας διοικούν απ’ τη μια, οι χωρίς καθόλου έμπνευση και φαντασία αρχιτέκτονες-δημόσιοι υπάλληλοι, που στελεχώνουν τις τεχνικές υπηρεσίες των δήμων και των καθ’ ύλην Υπουργείων απ’ την άλλη, όχι μόνο δεν προσπαθούν να αναπλάσουν και να βελτιώσουν τις υπάρχουσες –καθορισμένες- πλατείες, αλλά πολύ περισσότερο, δεν προσπαθούν να σχεδιάσουν σωστά τους νέους υπαίθριους χώρου, που συχνά προκύπτουν από κάποια κυκλοφοριακή ρύθμιση, ή ένα μεγάλο έργο.

Το ενδιαφέρον είναι, ότι και στις πλατείες που αποτελούν σημεία αναφοράς στις πόλεις μας, η αντιμετώπιση είναι αναπάντεχη. Προκηρύχθηκαν αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί για τις πλατείες Ομονοίας, Συντάγματος, Μοναστηρακίου, Κολωνακίου, κατατέθηκαν ευφάνταστες και δημιουργικές προτάσεις και …επιλέχθηκαν οι λύσεις, που βιώνουμε σήμερα: στην καλύτερη περίπτωση, υπάρχουν τα «συστατικά», αλλά δε δένει η συνταγή, με πλατείες αφιλόξενες, που διώχνουν αντί να προσελκύουν.

Και τι να πει κανείς για τις πλατείες που συνοδεύουν τα «μνημειακά» έργα των σταθμών του Μetro…. Συνήθως τεράστιοι χώροι με αμήχανη διάταξη, χώροι ισοπεδωτικοί και πανάκριβοι, με άφθονο μπετόν, με λωρίδες χλοοτάπητα και δεκάδες στύλους φωτισμού (για να υπογραμμισθεί η ενεργειακή οικονομία), που φωτίζουν το τίποτα.

Δε χρειάζονται τεράστιοι χώροι, που δεν τους έχουμε. Θα αρκούσε η φαντασία και το μεράκι των σχεδιαστών και λοιπών "οραματιστών", σε στενή συνεργασία με τη διερεύνηση των ιδιαιτεροτήτων και των απαιτήσεων των μελλοντικών αποδεκτών του υπαίθριου αστικού χώρου. Παραδείγματα και πηγές έμπνευσης υπάρχουν άπειρες σ’ όλο τον κόσμο, αξίζει να τις ψάξουν πριν εκπονήσουν τις μελέτες τους οι «ειδικοί».

Ένα καταπληκτικό παράδειγμα είναι αυτό της «πλατείας» Paley στην καρδιά του Manhattan. Aνάμεσα στην ασφυκτική παρουσία των ουρανοξυστών, ένα άχτιστο οικόπεδο έχει μετατραπεί σε ένα χώρο – όαση για τους διερχόμενους και τους κατοίκους, με πράσινο, νερά, τραπεζάκια και ένα mini καφενεδάκι, όμως το κυριότερο, με συντήρηση, που κρατάει το χώρο σε άψογες συνθήκες καθαριότητας και ανανέωσης.

Κι όσον αφορά τις πλατείες που δημιουργούνται γύρω από ένα μεγάλο κτίριο, χάθηκε ο κόσμος για την αναζήτηση πρωτότυπου και δημιουργικού εξοπλισμού, χωρίς ενεργειακές καταναλώσεις, που θα δημιουργήσει σημεία αναφοράς για την πόλη και θα στείλει μηνύματα για το σεβασμό στο περιβάλλον;

Οι φωτογραφίες από την πλατεία Nou Barris της Βαρκελώνης, με τα «οικολογικά» δένδρα και η φωτεινή διαγράμμιση της οριζόντιας επιφάνειας της πλατείας (με Leds, που απαιτούν ελάχιστη ενέργεια και συντήρηση) από την Fisbury Avenue Square ή η διακόσμηση των δένδρων της αποβάθρας South Bank του Λονδίνου, είναι ενδεικτικές …